Familierechtadvocaten bevinden zich in een unieke positie om het verschil te maken, en hiermee een positieve impact te hebben op een groot aantal mensen in een zeer moeilijke tijd in hun leven. Een verschil maken in het leven van mensen betekent waarderen hoe intrinsiek en persoonlijk echtscheidings- en voogdijbepalingen zijn voor cliënten. Familierechtelijke procedures kunnen relaties op het meest fundamentele niveau diepgaand beïnvloeden. Of je nu cliënten vertegenwoordigt als advocaat, paralegal of juridisch medewerker, jouw optreden kan langdurige gevolgen hebben voor anderen. Laten we eens kijken wat het betekent om een carrière in het familierecht te hebben.
Diversiteit in familierecht
Veel familierechtelijke zaken vereisen dat familierechtadvocaten veel verschillende rollen aannemen. De zaken die je in de dagelijkse beroepspraktijk tegen kunt komen zijn namelijk zeer divers: sommige ouders houden zich niet aan het ouderschapsplan; andere stiefouders zoeken misschien bezoek of een stel wil misschien een kind adopteren. Geen dag is hierdoor gewoon, wat elke zaak uniek maakt. Hoe ziet een dag van een familierechtadvocaat er dan ongeveer uit? Ze verschijnen onder andere regelmatig op hoorzittingen, overleggen met experts, bereiden rechtszaken voor en wonen rechtszaken bij. Het is namelijk zo dat ondanks de vele inspanningen om alle aspecten van een echtscheidingszaak of andere familiezaken op te lossen, in de meeste gevallen een rechtszaak nodig zijn om een aantal openstaande kwesties op te lossen.
Professionele objectiviteit
De meeste rechtenstudenten kiezen voor familierecht, omdat ze over het algemeen bezorgd en empathisch zijn. Ze willen het best mogelijke resultaat voor hun cliënten en hun kinderen. Zorgen mogen echter nooit in de weg staan van professionele objectiviteit. ‘Zorgen voor’ is zeggen wat er gezegd moet worden, niet wat een scheidende cliënt wilt horen. Er zal een balans moeten worden gevonden tussen vriendelijkheid voor iemand in nood en het geven van juridisch advies. Door ervaring zal dit oordeel worden verbeterd. Hoe meer ervaring, des te beter een familierechtadvocaat in staat zal zijn om uitdagende cliënten bij te staan, die niet altijd even goed in staat zijn vooraf te doorzien dat een bepaalde strategie in hun voordeel is en daardoor weerstand bieden tegen verandering.
Effectief communiceren
Advocaten maken geen keuzes voor hun cliënten, maar worden wel geacht gedegen advies te geven. Familierechtadvocaten dienen daarom optimaal gebruik van het consulten om een comfortabele dialoog tot stand te brengen, zodat de cliënt zich veilig voelt en zich openstelt voor details. Een advocaat kan het probleem niet beheren als hij/zij zelf niet weet dat het bestaat. Het goed luisteren naar wat de cliënt probeert te zeggen is dan ook een vereiste. Waar de ene cliënt bot en ‘to the point’ is, kan een andere om de waarheid draaien of in eufemismen spreken.
Daarbij betekent goed advies niets als het niet wordt begrepen door een cliënt. Het verbeteren van je verbale communicatieve vaardigheden en sociale vaardigheden is daarom erg belangrijk in dit vakgebied. Je communicatieve vaardigheden zijn nooit uitontwikkeld, er valt hieromtrent altijd meer te leren!
Familieconflicten verminderen
De thema’s echtscheiding en voogdij roepen vaak veel emoties op, zowel voor de partijen als voor de betrokken kinderen. Hierdoor is vaker een zekere mate van conflict te verwachten. Advocaten dienen hierbij de vaardigheid te beheersen om deze conflicten te helpen verminderen, en daarmee rationaliteit terug in de vergelijking te brengen. Daarvoor worden veel bewezen tactieken gebruikt. De familierechtadvocaat moet bereid zijn om ze allemaal te gebruiken, maar wel selectief. De juiste tactiek op het juiste moment kan de onverzettelijkheid van een ouder of echtgenoot over vrijwel elk probleem oplossen.
Conflictsituaties kunnen ook optreden buiten bijvoorbeeld bemiddelingen of rechtszaken. Het is ook mogelijk dat cliënten en kinderen bescherming nodig hebben tegen conflict op thuisbasis. Huiselijk geweld is een zeer reële en voortdurende zorg. De cijfers melden dat maar liefst één op de vijf vrouwen ooit fysiek is mishandeld door een partner of ex-partner, waarbij drie procent van de vrouwen het afgelopen jaar uit angst voor geweld het eigen huis wel eens heeft vermeden.1 Familieadvocaten moeten bereid zijn om de cliënt te adviseren bij het zoeken naar veiligheid en het niet onderschatten van de dreiging van huiselijk geweld. Hiermee kan zelfs een leven worden gered. Professionals in familierecht dienen hiervoor kennis op te doen over huiselijk geweld en hoe ze hun cliënten het beste kunnen begeleiden.
Kennis over geestesziekten
Familierechtadvocaten zullen idealiter ook moeten leren over geestesziekten. Ze zullen moeten overwegen om praktische kennis van de DSM-5 te krijgen. De DSM-5 is de ‘Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders’ en is het standaardwerk voor classificatie van psychische stoornissen.2 Zoek bijvoorbeeld Münchausen of Münchausen by proxy op, of narcistische persoonlijkheidsstoornis. Deze en andere aandoeningen kunnen een grote impact hebben op de familierechtzaak. Een familierechtadvocaat zal echter nooit zelf uit moeten gaan van een diagnose. Zij zijn tenslotte geen professional in de geestelijke gezondheidszorg. Desalniettemin zal het hebben van praktische kennis van de termen, advocaten helpen om beter te communiceren met de werkelijke professionals in de geestelijke gezondheidszorg van de cliënt.
“In het gezinsleven is liefde de olie die wrijving verlicht, het cement dat dichter bij elkaar komt en de muziek die harmonie brengt”, merkte de eind 19e-eeuwse filosoof Friedrich Nietzsche op. Helaas leven meerdere gezinnen niet even harmonieus als dat het gezegde luidt. Wanneer je het familierecht beoefent, krijg jij de kans deze individuen door een van de moeilijkste tijden van hun leven te helpen. Bepaalde soft skills als empathie en communicatie zijn daarbij voor een familierechtadvocaat van cruciaal belang. Hoe beter je bent in je vak, des te beter je de belangen van jouw cliënt kunt behartigen tegen advocaten van de wederpartij.
1 ‘Feiten en cijfers’, huiselijkgeweld.nl
2 ‘Dsm-5’, Dsm-5.nl
Geschreven door: Demi Doek